Alan Derinliğini Kontrol Etmenin Üç Yolu

Alan derinliği (Depth of Field - DoF), sahnenizdeki "keskin" aralığın miktarını belirtir. Sığ alan derinliği porte fotoğrafçılığında görebileceğiniz gibi bulanık arka planlar ile özdeşleşmektedir. Derin alan derinliği ise gözle görülebilir bulanıklık içermeyen manzara çekimleriyle özdeşleşmektedir.



Alan derinliğini kontrol etmenin en kabul edilen yolu diyafram ya da f-stoptur. Bu, alan derinliğini kontrol etmenin en kolay yoludur fakat tek yolu değildir. Pozlamanın da üç farklı faktör ile (ISO, perde hızı, diyafram) kontrol edilmesine benzeyen bir şekilde, alan derinliği de üç farklı faktör tarafından kontrol edilir. Bu üç faktöre göz atalım ve bu faktörleri nasıl kullanacağımızı öğrenelim.

F-STOP DEĞERİ

F-sayısı (diyafram değeri), muhtemelen, alan derinliğini kontrol etme yöntemleri içinde en yaygın olarak bilinen ve kullanılan yöntemdir. Çoğu orta/ileri düzey kameralarda diyafram öncelikli mod bulunmaktadır ve bu mod ile birlikte f-sayısı, kullanıcılar tarafından ayarlanabilmektedir. Eğer daha önce bu mod ile çekimler yaptıysanız, en düşük f-sayısını kullandığınızda arka planlarınızın oldukça bulanıklaştığını ve daha büyük bir f-sayısı kullandığınızda ise her şeyin net çıktığını fark etmiş olmalısınız.

F-Sayısı küçüldükçe Alan Derinliği azalır.
F-Sayısı büyüdükçe Alan Derinliği artar.

© Brian Auer

 Kırpılmış örnekler:

© Brian Auer

Deneyin: "Normal bir lens" (40-80mm aralığında) ile birlikte, 2-3 metre uzakta bir yere bir nesne ve nesnenizin arka kısımlarına da başka eşyalar bırakın. Diyafram öncelikli modu seçin ve en düşük f-sayısını ayarlayın, nesnenize odaklayın ve çekiminizi yapın. Ardından, aynı konumda kalmak şartıyla fakat en yüksek f-sayısını seçerek (aynı zamanda perde hızınızın çok düşük olmamasına özen göstererek) çekiminizi yeniden yapın. İki fotoğrafı karşılaştırdığınızda, iki fotoğrafta da ön plandaki nesneniz net çıkmış olacakken, iki fotoğrafınızda net olan kısımlarda farklılıklar göreceksiniz.

NESNE UZAKLIĞI

Alan derinliğini kontrol etmenin bir diğer yolu da odaktaki nesnenize olan uzaklığınızdır. Daha önce makro fotoğraf çekimi yaptıysanız, bu fotoğraflarda alan derinliğinin çok sığ olduğunu bilirsiniz. Bunun nedeni, nesnenize çok fazla yakınlaşmanızdır. Diğer yandan, manzara fotoğrafı çektiyseniz, fotoğrafınızdaki her şeyin net olması için diyaframı çok fazla açmanızın gerekmeyeceğini de bilirsiniz. Bunun nedeni de konunuza olan uzaklığınızdır.

Mesafe azalırsa Alan Derinliği azalır.
Mesafe artarsa Alan Derinliği artar.

© Brian Auer

Kırpılmış örnekler:

© Brian Auer

Deneyin: "Normal bir lens" (40-80mm aralığında) ile birlikte, diyaframınızı f/4 ya da f/8 gibi bir değere ayarlayın. Yine, nesnenizin arka kısımlarına da başka eşyalar bırakın. Konunuza olabildiğince yakınlaşın ve bir çekim yapın. Odak uzaklığı ve f-sayısını aynı değerde tutarak fakat 2-3 metre gerileyerek yeniden çekiminizi yapın. İki fotoğrafı karşılaştırdığınız zaman alan derinliğindeki farkı göreceksiniz.

ODAK UZAKLIĞI

Alan derinliğini kontrol etmenizi sağlayan bir diğer faktör de odak uzaklığıdır. Telefoto lensler, diğer lenslerle karşılaştırıldığında, daha sığ alan derinliğine sahiptirler. İçinizde 20 mm'den daha düşük odak uzaklığına sahip bir lensi olan var mı? Bu lenslerle arka planı bulanıklaştıran bir çekim yapmak oldukça zor, değil mi? Telefoto lensi olanlar için ise tam tersi bir durum söz konusudur.

Odak Uzaklığı azaldıkça Alan Derinliği artar.
Odak Uzaklığı arttıkça Alan Derinliği azalır.

© Brian Auer

 Kırpılmış Örnekler:

© Brian Auer

Deneyin: Telefoto lens seviyesine ulaşan bir geniş açılı (18 - 200 ya da 28 - 135 mm gibi) bir lens ya da iki tane lens (geniş açılı ve telefoto) kullanın. Yine, nesnenizin arka kısımlarına da başka eşyalar bırakın. Nesnenize 2-3 metre kadar bir mesafede durun ve diyaframı orta düşük (f/4 - f/8 gibi bir değer olsun fakat bu değerin iki lens için de kullanılabilir olduğundan emin olun) bir seviyeye çekin. Geniş açılı ya da telefoto lensinizin en küçük odak uzaklığı ile ilk çekiminizi yapın. Daha sonra, konumunuzu ve f-sayısını sabit tutarak telefoto lensinizi kullanarak en büyük odak uzaklığı ile çekiminizi yapın. Kısa odak uzaklığı ile yaptığınız çekimlerde daha geniş bir alan derinliği görmelisiniz.

Eğer bir kompakt kameranız varsa, ve manuel kontrol yapma imkanınız yoksa ve (portre gibi) sığ bir alan derinliği ile çekim yapmak istiyorsanız, olabildiğince zum yapın; mümkün olduğunca konunuza yakınlaşın (kompozisyonunuza bağlı olarak) ve çekiminizi yapın. Ayrıca, düşük ışık kameranızın daha düşük f-sayısı kullanmasını gerektirir ve bu da alan derinliğini azaltır. Eğer geniş bir alan derinliği (manzara çekimleri gibi) istiyorsanız, lensinizle olabildiğince uzaklaşın, konunuzdan uzaklaşın ve çekiminizi yapın. Daha fazla ışık daha yüksek bir f-sayısı kullanmanızı gerektirecek ve alan derinliğini artıracaktır.

Öte yandan, bir DSLR sahibiyseniz ve sığ alan derinliği istiyorsanız, diyafram öncelikli modu kullanın, f-sayısını düşük ayarlayın (f/2.8 gibi), konunuza yakınlaşın ve/veya daha uzun lensler kullanın. Eğer geniş alan derinliği istiyorsanız, f-sayısını yüksek (f/16 gibi) tutun, konunuzdan uzaklaşın ve/veya geniş açılı lensler kullanın.

DİĞER İPUÇLARI

Siz alan derinliğini nasıl kontrol ediyorsunuz? Bize bazı önerileriniz var mı? Görmek isteriz.

© Brian Auer

Etiketler: alan derinliği temel kavramlar | Yorum : 0