Fotoğrafçılıkta ISO Ayarları Kullanma İpuçları

Amatör ya da profesyonel, analog ya da dijital, zanaat ya da hobi olarak, bir fotoğrafçı olarak, en azından bir kere ya da daha çok üç harfli bir terim olan ISO ile tanışmış olacaksınız. Eğer kameranızın sensörüne ya da filme yeterli ışık düşmezse fotoğraflarınız çok karanlık çıkacak.



Bunu düzeltmek için yüksek bir ISO değeri kullanmanız gerekecek. Bütün fotoğrafçılar ışığa muhtaçtırlar ve ışık koşulları günün her saatinde farklı bir şekilde ortaya çıkmaktadır. ISO değeri de bu nedenle fotoğrafçıların değişik ışık koşullarında etkili bir şekilde çalışabilmeleri için önemli bir araçtır.

Fotoğraf:  Howard Ignatius

ISO değerinin herhangi bir fotoğraf çekiminde perde hızı ve diyafram üzerinde önemli etkisi vardır. Yağmur ormanlarının derinliklerinde, bir konserde ya da ayışığında bir yürüyüşte, her nerede ışık pek az geliyorsa, bir üçayak kullanmanıza gerek bile kalmadan harika fotoğraflar çekmeniz mümkün olacaktır. Bu, dijital kamera sahiplerinin kolayca fotoğrafçı olmalarının sebeplerinden birisidir.

ISO, Görüntü Sensörünüzün Işığa Olan Hassasiyetini Gösterir

ISO ile (eskiden ASA olarak bilinirdi - International Standart Organization - Uluslararası Standartlar Örgütü), filminizin ya da görüntü sensörünüzün ışığı kaydetme yeteneğinin ne kadar hızlı olduğunu tanımlıyoruz. ISO  değeri girilmiş bir görüntü sensörü ISO 200 değeri girilmiş bir görüntü sensörüne göre normal bir pozlama yapabilmek için iki kat daha fazla ışığa ihtiyaç duyar.

Gerekli olan iki kat ışığı alabilmek için ise ya perde hızı değeri düşürülmelidir (Örneğin; 1/60 saniy yerine 1/30 saniye) ya da diyafram açıklığı yükseltilmelidir (Örneğin; f/5.6 değerinden f/4 değerine).

Perde hızı değerini düşürmemiz kulağa hoş gelmeyebilir, neden bulanık bir fotoğraf çekme riskini göze alalım ki? Neden ISO değerini, mümkün olan en hızlı perde hızına ulaşabilmek için, en yüksek değere (örneğin; ISO 1600) çıkarmayalım ki?

Yükse ISO Değeri Daha Fazla Kumlanma (Gürültü) Üretir

ISO değerini yükseltmenin dezavantajı daha gürültülü bir görüntüye sebep olmasıdır - film dünyasında, biraz daha romantik bir ad olarak gren (gürültü) denilir.

Yüksek ISO'nun Değişik Dezavantajları Vardır

ISO ayarlarının yükseltilmesiyle sadece grenler artmaz. Aslında üç tane "problem" ortaya çıkar: artan gren, azalan keskinlik ve azalan kontrast oranı.

Son iki sorun genellikle kenarda durur. Artan grenle birlikte düşen netlikle birlikte detaylar gizlenir. Azalan kontrast oranı gölgelerde ve aydınlık bölgelerdeki detayları/nüansları görme yeteneğini ifade eder.

Grenler Her Zaman Baş Belası Mıdır

İnsanlar genellikle yüksek ve düşük ISO hızları ve çok büyük baskılardaki farkları anlatmaya zorlanmaktadırlar. Bu nedenle, hangisini seçeceğinizi belirlemek çok zordur - biraz "gren" her zaman fotoğrafı berbat etmez. Hatta bazen fotoğrafın içine biraz duygu bile katabilir.

Farklı Kameralar Farklı Gren Seviyesi Sağlar

Artık bunu tanımadığını düşünmemeye başlıyorsunuz - kameranızı yüksek ISO değerinde test ettiğiniz zaman fotoğrafınız oldukça grenli görünecektir.

Evet, farklı kameralarda farklı gren oluşmaktadır ve son yıllarda muazzam gelişmeler yaşanmıştır. Eğer kompakt bir kameranız varsa ISO 400 ile bile, diğer kameralarda ISO 3200 ayarındaymışçasına bir risk altındasınız demektir. Ancak modern bir DSLR kullanıyorsanız, ISO 800 ve hatta kameranızın izin verdiği daha yüksek ISO değerinde bile harika fotoğraflar çekebilirsiniz.

Dijital görüntülerde günümüzde yaşanan problemler maksimum yakınlaştırma ile bakıldığında yaşanmaktadır. Ancak, bu görüntüdeki greni gerçek boyutunda kullandığınızda göreceğinizi unutmayın. Dürüst olmak gerekirse kaç tane görüntüyü A4/A5'ten daha büyük baskılarla çıkarıyoruz ki?

Kameramda Ne Kadar Yüksek ISO'ya Çıkmalıyım?

Kameranızı test edin. Aynı fotoğrafı farklı ISO değerleri ile çekebilir, baskısını yapıp bir fotoğraf laboratuvarına gönderebilirsiniz. En etkili bahis, düşük ışık koşullarında kapalı mekan çekimleridir. Gün ışığında farklı ISO ayarları denemek şaşırtıcı sonuçlar verebilir ancak düşük ışık koşullarında asıl sorunlar ortaya çıkacaktır.

Fotoğraf: gitesh gupta

Yüksek ISO Kullanmakla Ne Kazanırım?

Buraya kadar neredeyse yüksek ISO kullanmanın eksilerini anlata anlata bitiremedim. Artık, sorunlar konusunu kapatıp ISO değerini değiştirerek sağlayacağımız kazançlara bir göz atalım.

ISO Değeri Yükselterek Yapabilecekleriniz:

* Enstantane Süresini Artırabilirsiniz.

Akşam karanlığında ya da içmekan çekimlerinde fotoğraf çektiğinizde yüksek hızlı perde hızı kullanabilmek temel bir sorundur (görüntü bulanıklığının artması nedeniyle). Her ne kadar diyaframı sonuna kadar açsanız da, yeterli kalitede bir fotoğraf çekebilmek için ISO değerini artırmanız gerekebilir.

* Diyafram Değerini Düşürebilirsiniz.

Perde hızını değiştirmek yerine, daha büyük bir alan derinliği elde etmek için diyafram değerini yükseltebilirsiniz (Örneğin f/4'ten f/5.6'ya).

* İkisini de Deneyebilirsiniz.

Örneğin, ISO değerini 100'den 400'e çıkarırsanız ISO'yu iki durak (kat) yükseltmiş olursunuz. Bu daha hızlı bir perde hızı ve daha yüksek bir diyafram dğeri kullanabilme olanağı sağlayacaktır (örneğin 1/30 saniye yerine 1/60 saniye ve f/4 yerine f/5.6).

Zamandan Zamana ISO Ayarını Düşürmek Mümkün Müdür?

En temel konu ISO'yu artırmak istemenizdir ancak eğer çekiminiz sırasında sahnede çok fazla ışık varsa başka bir yol denemek isteyeceksiniz. Burada üç örnek var:

1. Örnek:

Bir akarsuyu çekmek istiyorsunuz ve suda bulanıklık etkisi için yarım saniye civarında yavaş bir perde hızı kullanmak istiyorsunuz.

Cevap:

Burada, kameranızı düşük ISO'ya ayarlamanız gerekir. En kapalı diyafram değeri bile yeterli değilse, ışık girişini azaltmak için bir filtre kullanmanız gerekir.

2. Örnek:

Güneşli bir günde geniş bir diyafram değeri ile sığ bir alan derinliği elde etmek istiyorsunuz. Diyafram Öncelikli Modu seçtiniz ve mümkün olan en düşük diyafram değerini seçtiniz (Örneğin f/2.8) - bu durumda kamera size en uygun perde hızı süresini verecektir. Karşımıza fotoğrafın aşırı pozlanmış olması bir sorun olarak çıkıyor.

Cevap:

Güneşli günde geniş bir diyafram, yüksek bir perde hızı demektir. Çoğu kamera, seçtiğiniz ISO değerine göre bile yavaş sayılabilecek olan 1/4000 ya da 1/8000 saniyeden daha hızlı çekim yapamaz. Bu durumda, mümkünse ISO 100 ya da ISO 50 değerini girin. Eğer yine de yeterli olmazsa, geriye tek seçenek güneş ışığının etkisini azaltacak bir filtre satın almak kalıyor.

Fotoğraf: David Hobcote

3. Örnek:

Bir iç mekanda düşük ışık koşullarında ve en yüksek ISO değerinde çekim yapmaya çalışıyorsunuz, geniş bir diyafram değeri seçtiniz ve hala perde hızının biraz yavaş kaldığını düşünüyorsunuz. Flaşı açıyorsunuz ve çekiminizi yapıyorsunuz fakat fotoğrafın çok parlak olduğunu görüyorsunuz. Flaşın gücünü azaltmanıza rağmen fotoğraf halen aşırı pozlanmış görünüyor.

Cevap:

Aşırı durumlarda, en düşük flaş etkisi ile bile yüksek ISO değeri birleşince güçlü bir ışık ortaya çıkabilir. Böyle bir durumda ISO'yu görüntü karanlık olana kadar düşürmek ve flaşın etki seviyesini artırmak gerekir. Bundan sonra ISO ve flaş etkisi arasında bir denge yakalamaya çalışmak kalıyor.

© Morris Scjomin

Etiketler: temel kavramlar | Yorum : 1