Güneş Tutulması Fotoğrafı Nasıl Çekilir

Bu makaleyi yazmak için 20/05/2012 tarihinde meydana gelen güneş tutulmasını özellikle beklemiştim, çünkü deneyimimi belgelemek ve bu ender, etkileyici anın fotoğrafını çekerken karşılaştığım zorluklar hakkında bilgi vermek istemiştim. Bu, benim bir güneş tutulmasını fotoğraflamak açısından yaptığım ilk denemeydi, aslında, gözlemleyebildiğim ilk güneş tutulmasıydı aynı zamanda.



Evet, birçok güneş tutulması gerçekleşmişti fakat ben bunları hep kaçırmıştım. Bu sefer bir güneş tutulması olacağını bir hafta öncesinden haber almış ve hem fotoğraflar çekmek hem de bu olayı belgelemek için ailemle tutulmayı izlemeye karar vermiştim. Ben o sıralarda Denver'da idim ve ABD'nin güneybatısındaki bazı adalar, Japonya ve birkaç diğer bölgedeki insanlar kadar şanslı değildim çünkü, tam tutulmayı göremiyor, parçalı tutulmayı görebiliyordum. Üzücü bir şekilde çekimlerimi çok fazla yapabilmeme izin vermeyecek ölçüde havanın bulutlu olması az sayıda fotoğraf çekmeme neden olmuştu ve sadece bulutların aralandığı anlarda birkaç fotorğaf çekebilmiştim. Bu fotoğrafları bu öğretimde sizinle paylaşacağım. Umarım bu makaleyi okuduktan sonra bir güneş tutulması ile karşılaştığınızda güneş tutulmasını nasıl çekeceğinizi bilerek tutulmayı izleyebilirsiniz.

NIKON D700 + 300mm f/4 @ 420mm, ISO 200, 1/4000, f/8.0, (c) Nasim Mansurov

Bu arada, ay tutulmaları güneş tutulmalarından daha sık gerçekleşir. Ayı fotoğraflamak güneşi fotoğraflamaktan çok daha farklı bir süreç gerektirmektedir. Daha fazla bilgi için Ay Tutulması Nasıl Çekilir adlı makalemizi okuyabilirsiniz.

1) Güneş Tutulmasını Fotoğraflamanın ve İzlemenin Tehlikeleri

Güneş tutulması ile ilgili işlemlerden bahsetmeden önce, bunu yaparken karşılaşacağınız tehlikelerden bahsetmeliyim. Her şeyden önce, çıplak gözle güneşe doğrudan bakmamalısınız, hele hele güneşi daha büyük bir şekilde gösterecek bir DSLR'nin vizörü aracılığı ile asla! Unutmayın ki Galileo ya da çılgın Kızılderililer bu şekilde güneşe bakıyorlardı ve kör olmuşlardı. Aynı sonuçla karşılaşmak istemezsiniz. Güneş ışığını herhangi bir engelle karşılaşmadan vizörden geçtiği şekilde ya da UV filtreler aracılığı ile izlemek görme kaybını hızlandıracaktır. Bu konuda detaylı araştırmayı Wikipedia'dan yapabilirsiniz.

Öyleyse ne yapmalısınız? Ben tutulmayı önce çıplak gözle görüp ardından güneş tutulması için üretilmiş gözlükler kullanmayı tercih ediyorum. Eğer bu gözlükleri bulamazsanız ya da temin etmek için geç kaldıysanız yapabileceğiniz iki şey var:

1. Kameraya küçük bir iğne deliği yapmak
2. Kameranın Canlı İzleme (Live View) / LCD ekranını kullanmak

Kameraya bir iğne deliği yapmak oldukça kolaydır. Sadece iki parça kağıt alın, bir kağıda küçük bir delik açın, daha sonra bu kağıdı kameraya takın, diğer kağıdı da yere sabitleyin ve bu iki kağıdı güneşe hizalayın. Güneşin görüntüsü delikten geçecek ve ikinci kağıda ulaşacaktır. Daha detaylı bir gösterim isterseniz burayı tıklayarak küçük bir video izleyebilirsiniz.

İkinci yol ise benim de yaptığım gibi kameranın LCD ekranını kullanmaktır. İlk olarak, lensinizin önünde güçlü/yoğun bir doğal yoğunluk filtresi takılı olduğundan emin olun. Daha sonra, kameranızın Canlı İzleme (Live View) özelliğini kullanarak güneşe bakın. Manuel pozlama yapmanıza izin veren bir kamera kullanmanız en uygunudur, böylece lensiniz ile güneşe doğru bakarken perde hızını (enstantane) artırabileceksiniz. Aklınızda tutmanız gereken önemli bir nokta, doğal yoğunluk filtreniz çok güçlü değilse, LCD kullanarak güneşe doğrudan bakmanız kameranıza zarar verebilecektir. Bu sebepten dolayı ben Canlı İzleme özelliğini birkaç dakikadan uzun süre kullanmıyorum, çünkü bu şekilde uzun süreler beklemek kameranın sensörünü aşırı derece ısıtacaktır. Ben Canlı İzleme özelliğini sadece fotoğraf çekerken açıyorum ve işim bittiğinde kamerayı güneşe bakmayacak şekilde çeviriyorum. Parçalı tutulmalarda güneş oldukça parlak olacağından dolayı özel ekipmanlar kullanmıyorsanız LCD ekrandan bakarken çok fazla şey göremeyeceksiniz.

Eğer görece küçük bir lens kullanan kompakt (point and shoot) kameralardan birini kullanıyorsanız, güneş tutulması için üretilmiş gözlükleri doğal yoğunluk filtresi olarak kullanabilirsiniz. Tek yapmanız gereken lensin önüne bu gözlükleri koymak ve çekmek.

2) Tutulmayı Fotoğraflamak

Karar vermeniz gereken şeylerden biri tutulmanın giriş bölümünü mü yoksa tam olarak tutulmanın yaşandığı, Ay'ın, Güneş'in tam olarak önünde durduğu ve "ateşten yüzük" oluşan anın fotoğrafını çekmek istediğinizdir. Ben kişisel olarak tutulmanın baştan sona fotoğraflanmasını tavsiye ediyorum, böylece bütün bu süreç belgelenmiş olacak ve çekiminiz tamamlandığında bütün evrelerin, parçalı tutulma - tam tutulma - parçalı tutulma şeklinde fotoğrafını çekebilmiş olacaksınız. Baştan sona bütün sürecin fotoğrafını çekmiş olmanın eğlenceli bir tarafı da daha sonra bu fotoğrafları birleştirerek hoş bir dizi oluşturabilme imkanı elde edebilecek olmanızdır.

Unutmayın, bu süreç biraz uzun süreceği için sabırlı olmanız gerekmektedir. Bütün tutulma süresince çekim yapamayacak iseniz, en azından tam tutulmanın, "ateşten yüzüğün" olduğu anda çekim yapmış olmaya çalışın.

3) Kamera Ekipmanları ve Lensler

Bir güneş tutulması fotoğrafı çekecekseniz kullanacağınız ekipmanlar önemli rol oynayacaktır. Sıradan bir lens pek işe yaramayacaktır, çünkü (özellikle parçalı tutulmalarda) güneş oldukça parlak olacaktır – çekiminiz bir ışık parlamasından ibaret kalacaktır. ISO'yu en düşük seviyeye getirseniz, diyaframı f/22 gibi en düşük değerine kadar kıssanız ve perde hızını kameranın izin verdiği en hızlı seviyeye çekseniz bile sonuç değişmeyecektir. Bu nedenle, güneşten gelen ışıkların büyük çoğunluğunu engelleyebilmesi için güçlü bir doğal yoğunluk filtresi kullanmanız gerekmektedir, böylece daha yavaş perde hızları ve daha geniş diyafram değerleri kullanabilirsiniz. Eğer kullandığınız doğal yoğunluk filtresi yeterince güçlü değilse, iki tane filtre de kullanabilirsiniz – benim çekimimde 6 stop ND filtre ile 3 stop ND filtreyi birleştirip çekim yapmıştım ancak 10 stop ND filtre daha iyi olacaktı. Filtreleri birbirine takarak kullanmanın herhangi bir mahsuru yoktur çünkü her halükarda en uzun lensinizle ve en uzun odak uzaklığı ile çekim yapıyor olacaksınız.

Lensler hakkında konuşmak gerekirse, en uzun lens, en iyisidir. Ben bu çekimde 1.4x teleconverter takılı Nikon 300mm f/4 AF-S lens kullandım, çünkü elimin altında bu lens vardı. Daha uzun lensler daha iyidir, bu yüzden eğer 600mm'lik bir lens ve bir teleconverter sahibi iseniz onları hazırlayın! Benim 300mm lensim Nikon D700'e takılıydı, bu nedenle kamera gövdesini değiştirme gereği duymadım.

Kamera fark etmez, çünkü güneş tutulması için en düşük ISO değerini kullanacaksınız. Crop-sensör/DX kameralar harika sonuçlar verecektir çünkü bu lensler piksel seviyesinde daha iyi büyütme oranı verecektir.

4) Kamera Ayarları

Kamera ayarları oldukça kolaydır. İşte benim tavsiyelerim:

1. Kamera ve lensi üçayağa (tripoda) bağlayın.
2. Kamerayı Manul Moda alın.
3. ISO'yu en düşük (ISO 100 gibi) ayarlayın.
4. 1/8000 gibi kameranızınız size sunacağı en hızlı perde hızını kullanın ve eğer ihtiyaç duyarsanız bunu azaltın.
5. Diyafram değerini f/8 olarak ayarlayarak ya da perde hızı çok hızlı ise birkaç durak daha açarak çekime başlayabilirsiniz. Güneş aşırı parlak ve aşırı pozlanmış görünüyorsa ND filtreniz zayıf kalıyor demektir.

Kullandığınız ND filtreye bağlı olarak herhangi bir titreşim hatasına yer vermeyecek şekilde hızlı olmasına özen gösterin. Ben istediğim görüntüyü alabilmek için, tutulmanın durumuna göre 1/500 ila 1/8000 arasında perde hızları kullanmıştım.

5) Odaklama Doğruluğu ve Keskinlik (Netlik)

Hangi lensi kullandığını fark etmeksizin Ay ve Güneş üzerine isabetli bir şekilde odaklama yapabilecek bir lens kullanmanız oldukça önemlidir. Çoğu fotoğrafçının bu gibi durumlarda lens üzerinde işaretli sonsuza odaklama ayarını kullanmayı tavsiye ettiğini biliyorum, fakat bazı lensler "sonsuzun ötesine" odaklamaya izin verdiği için doğru bir şekilde sonsuza odaklamak o kadar kolay olmamaktadır – odaklamadaki en ufak bir sapma Ay ya da Güneş'in bulanık çıkmasına neden olacaktır. Güneş'e bir ND filtre takılı olmaksızın isabetli bir şekilde odaklama yapmayı aklınızdan çıkarın – çünkü Güneş çok parlak ve kadrajı dolduramayacak kadar küçüktür. Benim yaptığım lensi gerçekten çok uzaktaki bir nesneye yöneltmek ve (vizör ya da Canlı İzleme yoluyla) odaklamaktır. Her bir fotoğraf çekiminden önce yeniden odaklamayla uğraşmaktansa, isabetli bir odaklama yaptıktan sonra kameranızın otomatik odaklama özelliğini kapatmanızı tavsiye ediyorum. Bir fotoğraf çekin ve LCD ekrandan bakarak Güneşin ne kadar net olduğuna bakın. LCD üzerinden yakınlaştırarak Güneşin oldukça net göründüğünden emin olun.

Dikkat çekmek istediğim bir diğer nokta, bir teleconverter takılı bir lens kullanıyorsanız ya da sıradan zum lensler kullanıyorsanız büyük diyafram değerleri ile çekim yaparken optik elemanların keskin sonuçlar veremeyeğini bilmenizdir. Diyafram değerini f/8 ya da f/11 gibi değerlere ayarladığınızda en keskin (net) sonuçları elde edersiniz. Diyafram değerini f/16'dan daha kısık bir değere getirmeyin – kırınım Ay'ı olduğundan daha yumuşak bir şekilde gösterecektir.

6) Kompozisyon

Ön planda herhangi bir nesnenin yer almadığı küçük odak uzaklıkları ile çalıştığınızda kompozisyon hakkında endişelenmenize gerek yok – Güneşi kadrajınızda herhangi bir yere yerleştirebilirsiniz. Konum pek önemli değildir, daha sonra bu fotoğrafı rötuş yaparken kolaylıkla kırpabilirsiniz. Kadrajınızda irili ufaklı bulutlar varsa, pozlama ile oynayarak bulutları kompozisyonunuzun bir parçası olarak kullanıp kullanamayacağınıza bakabilirsiniz. Aşağıda, güneş tutulması henüz başlamışken ve bulutlar aralanmışken parçalı tutulma sırasında çektiğim bir görüntüyü görebilirsiniz:

NIKON D700 + 300mm f/4 @ 420mm, ISO 200, 1/5000, f/5.6, (c) Nasim Mansurov

7) Rötuş (Bilgisayarda İşleme)

Rötuş için, kırpma, beyaz dengesi ve doygunluk seviyeleri ile oynama dışında karşılaşabileceğiniz en büyük sorun, en küçük ISO değeri ile çekim yapmış olsanız bile fotoğrafınızda ortaya çıkması muhtemel grenlerdir (noise). Eğer az pozlanmış bir fotoğrafınız varsa, bu fotoğrafı normal düzeye çekmeye çalıştığınızda fotoğraftaki gren sayısı artacaktır, bu nedenle Güneşi doğru bir şekilde pozlamaya çalışın (AEB - Basamaklama kullanabilirsiniz). Eğer gren sizin için bir sıkıntı oluşturuyorsa, "gürültü azaltma" özelliğini kullanabilirsiniz – bu özelliği Photoshop ya da Lightroom programları ile kullanabilirsiniz.

Aklınıza takılan herhangi bir soru olursa yorum yazarak bildirebilirsiniz.

(c) Nasim Mansurov

Etiketler: güneş fotoğrafı çekmek güneş tutulması nasıl çekilir nasil | Yorum : 2