 |
| © William Klein |
"Derinlik" tam olarak ne demektir? Derinlik kelimesini iki farklı tanımla açıklayabiliriz (uzaysal ilişkiler bağlamında):
* bir yüzeyden aşağı doğru dikey ölçüm
* önden arkaya doğru doğrusal ölçüm
Fotoğrafçılık ve kompozisyon hakkında konuşurken, ikinci anlamı kastedeceğiz (doğrusal olarak önden arkaya ölçüm).
Fotoğraf söz konusu olduğunda bir problem ortaya çıkıyor, fotoğraf iki boyutludur. Düzdür. Doğal olarak, derinlikleri yoktur. Fotoğrafın bir derinlik yanılsaması sağlayabileceğinden eminim, ancak fotoğrafın kendisinin bir derinliği asla olamayacaktır. Örneğin, bir fotoğraf çeker ve baskısını alırsanız, asla içine giremezsiniz.
Bunu daha önce de belirtmiştim, salt kompozisyon için kompozisyon benim için anlamsızdır. Daha ziyade, fotoğrafın içeriği destekleyecek bir şey olması gerektiğini (fotoğrafta neler oluyor) düşünüyorum. İçerikten (fotoğrafın ruhu ve izleyiciye hissettirdiği) sonra biçim (kompozisyon) istiyorum.
Bu nedenle, (fotoğrafçılık bağlamında) Google'ın bize sunduğu tanımı da aklınızda tutun:
Derinlik: Düşüncenin karmaşıklığı ve hikmeti.
Günün sonunda, fotoğrafın anlamlı ve akılda kalıcı olmasını sağlayan şeyin düşüncenin karmaşıklığı ve hikmet olduğunu unutmayın. Bir fotoğrafın birçok katmanı olabilir, fakat duygu, ruh ve anlam katmanlarına sahip değilse, kimin umurunda olur?
Her neyse, bu kompozisyon dersine üstatların bazı örnekleriyle başlayalım.
 |
| © William Klein |
Fotoğrafta hoşuma giden bir diğer unsur da çerçevenin sağ alt kısmında, sol alt kısımdaki ile yansıma yapan düğmedir. Çerçevedeki bu düğmeler sanki fotoğraftaki eksik gözler gibidir.
 |
| 1. Şekil: Kadının kayıp gözleri |
Ön plandaki kadın çerçeve bağlamında o kadar büyük ve göze çarpıyor ki, onun sola doğru hareketinin arka planda sağa doğru bakan üç kişiyi dengelediğini hissediyorum:
 |
| 2. Şekil: İnanların gözlerinin ve vücut hareketlerinin yönü sizi etkilemektedir. |
Bu çekimde odaklanmak istediğim nokta, çekimdeki derinliktir. Arka plandaki insanlara nasıl odaklanıldığına, ön plandaki kadının nasıl odak dışı kaldığına dikkat edin.
 |
| 3. Şekil: Ön plandaki kadın odak dışıdır. |
Klein bu fotoğrafı 28mm ya da 35mm lens ile çekmiş, odağı arka plandaki insanlara ayırarak ve odağı 1.7 metre civarında tutarak çekmiş olmalı. Ayrıca, kadın, Klein'den 0,4 metre kadar uzaklıkta olmalı, böylece odak dışı kalmış olmalı (bilgilere göre, çekim bir Leica ile gerçekleştirilmiş, ve minimum odak mesafesi 0,7 metredir).
 |
| 4. Şekil:Arka planda yeşil alanda odakta duran insanlara dikkat edin. |
Aşağıda ön plan ve arka planı birlikte gösterdim. Ön planda kırmızı ile işaretlediğim kadın bulunmaktadır. Arka planda ise yeşil ile işaretlediğim insanlar yer almaktadır.
 |
| 5. Şekil: Çerçeve içinde, kırmızı size yakın olan, yeşil ise uzak olan alandır. |
Klein'in bu iki katmanı tek bir görüntüde birleştirmesiyle çok daha çekici bir görüntü elde ettiğini görebiliyoruz. Çekimde bir derinlik bulunmaktadır - kalabalığın içinde ayakta durduğunuzu hissedebiliyorsunuz. Çerçeve etkin bir şekilde doldurulmuş, çerçevede eksik bir nokta bulunmuyor. Çerçeve, tam ve bütün ve hareket ve yoğunluk doludur.
Klein'in insanlara yakınlık ve samimiyet hissini aktarmak istediğini düşünüyorum - ve o, bu katmanları ekleyerek bu isteğini etkili bir şekilde gerçekleştirmiştir.
Başlangıç noktası:
Bu örnekte vurgulamak istediğim şey, Klein'in kendisine en yakın olan kişiye (kadın) odaklanmamasıydı. Genellikle fotoğrafçılığa yeni başlayanlara öğretilen ilk şeydir: hr zaman çerçeveye en yakın olana odaklanmanız gerekir.
Ancak, Klein'den öğrendiğimiz, derinlik oluşturmak için en uzakta olana odaklanmanın daha etkili olduğudur.
Bunu yapmanın teknik yönü, elle netleme yapmaktır. Olabildiğince yakınlaşın ve odak mesafesini 1,5 metreye kadar düşürün. Daha sonra kendinizi konumlandırın ve ön planda birisi varken çekimi gerçekleştirin.
Benzer bir örneği gerçekleştirdiğim aşağıdaki çekime bir göz atın:
 |
| Hong Kong, 2013 |
Bu fotoğrafı Hong Kong'da çektim, bir otopark görevlisinin park etmekte olan egzotik turuncu araca bilet kesişinin ilginç olacağını düşünmüştüm. Odak mesafesini 5 metre civarında tuttum (35mm lens kullanıyordum) ve ön planda daha fazla insan olmasını istedim. Bu nedenle, önümden insanların geçtiği ana kadar çekim yapmaya devam ettim.
Bu fotoğrafta hoşuma giden ilk şey hareket ve yön hissidir:
 |
| 1. Şekil: Oklara ve hareket (yön) duygusuna dikkat edin. |
Sonuçta, bu fotoğrafı sevdim. Egzotik aracın sürücüsünün bileti alışını, çerçevenin en üstündeki bir adamın, orada neler olup bittiğini öğrenmek isteyen bir merakla o yöne baktığını görüyorum. Ve çekim hakkında en çok hoşuma giden şey, sol alt kısımda kafaları çarpışan, tüm bu olay hakkında ilgisiz, odak dışı iki kadındır. Kadınların çekime bir başka derinlik seviyesi kattığını görebilirsiniz:
 |
| 2. Şekil: Ön plandaki kadınlar kırmızı ile işaretlenmiştir. |
Ayrıca, diğer katmandaki her şeyi (çerçevede uzakta kalan) yeşil olarak işaretliyorum:
 |
| 3. Şekil: Arka plan yeşil ile işaretlenmiştir. |
Daha sonra her iki katmanı birleştiriyorum, böylece bize en yakın (kırmızı) ve en uzak olan (yeşil) arasındaki derinliği görebilirsiniz:
 |
| 4. Şekil: İki katmanı da görebilirsiniz. |
Benim çekimimin de (Kelin'inkine benzer şekilde) 2 farklı katmana sahip olduğunu görebilirsiniz. Ön plandaki ve arka plandaki insanlar.
Klein'in çekiminin benim çekimimden 100 kat daha iyi olduğunu kabul ediyorum - zaten ben de Klein'in çerçeveyi doldurma ve fotoğrafa derinlik katma fikrinden ilham alım.
Daha başarılı bir şekilde yapabileceğim, çerçeveyi daha sıkı olacak şekilde sıkıştırmak olabilirdi. Belki de aşağıdaki gibi çerçeveleyebilirdim:
 |
| Çerçeveyi bu şekilde daha iyi doldurabilirdim. |
Bir adım ileri gitmiş ve fotoğrafı bu şekilde çekmiş olsam çok daha başarılı bir çekim gerçekleştirmiş olabilirdim.
Bununla birlikte, kişisel olarak bir kuralımdır, asla kırpma yapmam - bu bir fotoğrafçıyı tembelleştirir ve kamera kullanımı ile doğru çekimi gerçekleştirebilmek hususunda fotoğrafçıyı engeller. Kırpma yapanlara karşı bir faşist değilim - ancak (en boy oranını korumak şartıyla) çerçevenin %10'undan fazlasının kırpılmasını tavsiye etmiyorum.
Klein, radikal bir kırpıcıydı ve karanlık odada çılgınca şeyler yapmıştı. Robert Frank, bazı fotoğraflarını önemli ölçüde kırpmıştı (hatta bazı yatay fotoğraflarını kırparak dikey hale getirmişti). Bunu aklınızda bulundurun - kırpma söz konusu olduğunda katı "kurallar" bulunmaz. Fakat kişisel deneyimime dayanarak, kırpmanın sokak fotoğrafçılarını daha tembelleştirdiğini fark ettim.
Devam edersek, görüntüyü düzleştirerek derinliği nasıl öldürebileceğinize bir örnek göstermek istiyorum. Bu, David Alan Harvey'in harika bir fotoğrafıdır:
 |
| © David Alan Harvey |
İçindeki enerji, eğlence ve hareketten dolayı bu fotoğrafı seviyorum.
Çekimi analiz etmeye başlarken, DAH'ın çerçeveyi çocuklarla güzelce doldurduğunu söyleyelim:
 |
| 1. Şekil: Çerçevenin çocuklar ve diğer ögelerle nasıl harika bir şekilde doldurulduğuna dikkat edin. |
Çerçeve oldukça dengeli görünüyor, çünkü çerçeve içindeki çocuklar ve diğer ögeler dengeli yerleştirilmiş.
İkinci olarak, çekimdeki enerji ve hareket hissini seviyorum. Çekimdeki tüm hareketlerin yönüne bir bakın:
 |
| 2. Şekil: Çekimdeki tüm hareket yönlerinin gözü nasıl hareket ettirdiğine dikkat edin. |
Çekime ilk bakışımızda, enerji ve eğlence hissediyoruz. Peki, bu nereden geliyor? Bence bu, çocuklarının gözlerinden ve vücutlarının pozisyonlarından (ve jimnastik halkalarının yönelen hatlarından) geliyor.
Belirtmek istediğim en büyüleyici olan ise, çekimde gerçekte (gerçek dünyada) olan çok fazla derinlik bulunmaktadır.
Örneğin, hangi çocukların çerçeveye en yakında olduğunu ve hangilerinin en uzakta kaldığını boylarından anlayabiliyoruz.
Ön plandaki çocuk bize en yakında olandır, hem biraz odak dışı kalmıştır hem de kafası diğer çocukların kafalarından büyüktür:
 |
| 3. Şekil: Ön plandaki çocuk kırmızı ile işaretlenmiştir. |
Daha sonra, orta plana baktığımızda (görece orta kısımda kalıyor) uzak sağ ve uzak solda kalan çocukları (yeşil ile işaretlenmiş) görebiliyoruz:
 |
| 4. Şekil: Orta plandaki çocuklar (yeşil ile işaretlenmiş) |
Daha sonra arka plana baktığımızda iki çocuk görüyoruz:
 |
| 5. Şekil: Arka plandaki çocuklar mavi ile işaretlenmiştir. |
Burada, en uzaktaki çocukları mavi ile işaretlenmiş olarak görüyorsunuz.
Gerçek dünyada, çekimdeki derinliği hissedebiliyoruz. Bazı çocukların (göreceli boyutlarından dolayı) bize yakın olduğunu, bazılarının ise uzak olduğunu biliyoruz. Ancak, görsel olarak fotoğraf düz hissettirmektedir. Derinliği yoktur.
Ne demek mi istiyorum? Fotoğraf, görsel elemanlar modelleri birbirine bağladığı için düz bir hale gelmiştir.
Örneklerle açıklayayım:
1. Ön plandaki çocuğun orta plana nasıl çekildiğine dikkat edin. Bunun nedeni, kafasının bağlı olduğu (ön plandaki) kızaktır. Bu nedenle, ön plan orta plana çekilmektedir.
 |
| 6. Şekil: (Orta plandaki) Kızak, çocuğu ön plana bağlamaktadır - bu da fotoğrafı düzleştirmektedir. |
Çocuğun başı biraz daha aşağıda olsaydı ve bağlantılı olmasaydı, çekimde daha büyük bir derinlik hissi oluşacaktı:
 |
| 7. Şekil: Çocuğun başının kızaktan biraz daha uzak olduğunu düşünün. |
7. şekilde de görebileceğiniz gibi, çocuğun başının kızaktan daha uzak olduğu bir durumu düşünün. Bu, çekime daha fazla derinlik katmaktadır ve fotoğrafın düz olduğu hissi azalmaktadır. Çocuğun başı ile kızak arasındaki kritik beyaz boş alana dikkat edin:
 |
| 8. Şekil: Çocuğun başı ile kızak arasındaki kritik beyaz alana dikkat edin. |
Henri Cartier Bresson "2mm büyük fark meydana getirir" demiştir. 2mm fark ile çekime derinlik katabilir ya da dümdüz bir sonuç elde edebilirsiniz.
Şimdi, uzak solda yer alan ve kızağı eliyle tutuyormuş gibi görünen çocuğa dikkat çekmek istiyorum:
 |
| 9. Şekil: Çocuğun kızağa ve zincirlere nasıl bağlı olduğuna dikkat edin. |
Gördüğünüz gibi, bu çekime başka bir bağlantı katmanı eklemektedir - ve fotoğrafı düzleştirmektedir. Bunu görmek için, çerçevenin alt kısmındaki çocuğa nasıl bağlandığına dikkat edin:
 |
| 10. Şekil: Soldaki çocuğun alttaki çocuğa nasıl bağlandığına dikkat edin. |
Devam edelim, dikkatimizi çerçevenin en sağındaki çocuğun nasıl bağlandığına odaklayalım. İlk önce, arka planda pastel sarı renkte boyalı duvarda neler olduğunu işaretleyerek başlayalım:
 |
| 11. Şekil: Arka plandaki sarı duvar mavi ile işaretlenmiştir (mavi = ark plan) |
Görsel olarak, duvarın çerçevedeki en uzak öge olduğunu biliyor ve üstünde iki küçük çocuğu görüyoruz.
Ancak, sağdaki çocuk çerçevenin ortasına doğru uzandığı için, koltuk altı neredeyse duvarın üzerinde duruyormuş gibi görünüyor:
 |
| 12. Şekil: Sağdaki çocuk sanki kolunu arka plandaki duvara yaslamış gibi görünüyor. |
Zihni zorlayan şey, arka plandaki zincirlerin sarı duvarı tutuyormuş gibi görünmesidir. Bu da görüntüyü düz ve bağlantılı hissettirmektedir.
 |
| 13. Şekil: Duvarın zincirler tarafından asılı duruyormuş gibi göründüğüne dikkat edin. |
Çerçevenin orta-sağındaki zincir de aynı zamanda sağdaki çocuğa bağlanmaktadır. Bu da onu çerçeve içinde aynı düzleme yerleştirmektedir.
 |
| 14. Şekil: Arka planın (orta plandaki) sağdaki çocuğa nasıl bağlandığına dikkat edin. |
Orta plan ile arka planın birbirine bağlanması fotoğrafın görsel olarak düz çıkmasına neden olmaktadır.
Başlangıç noktası:
Bu örnekte görebileceğiniz gibi, DAH bilinçli olarak düz bir görüntü oluşturmuştur. Çekimde bir görsel derinlik yoktur.
Kendi kendinize soruyor olabilirsiniz: "David Alan Harvey bütün bu katmanları tümüyle elde etmeyi ve kırmızı, mavi ve yeşil alanları bilinçli olarak mı çekmiş?"
Bütün bu çizgileri çekim sırasında görmediğine eminim.
DAH'ın kasıtlı olarak yaptığından emin olduğum bazı şeyler:
1. 1. şekildeki gibi çerçevedeki tüm modellere bir yer bulmaya çalıştı:
 |
| 1. Şekil: Çerçeve içindeki tüm modellerin yerleşiminin bilinçli olduğuna eminim. |
2. Kızağı çerçevenin alt kısmındaki çocuğun başına bağlamayı denedi (6. şekildeki gibi):
 |
| 6. Şekil: Çocuğun başı ile kızağın bağlantısının kasıtlı olduğuna eminim. |
3. Çocukların farklı hareket ve yönlerini bulmaya çalıştı. 2. şekildeki gibi karmaşık bir hale getirmeye çalıştığından emin değilim, belki 2a'daki gibidir:
 |
| 2. Şekil: Muhtemelen bu kadar karmaşık değildi, belki aşağıdaki örnekteki gibidir: |
 |
| Şekil 2a.: Çekim yaparken böyle bir şey gördüğüne eminim. |
Muhteşem bir manzarayla karşılaştığınızda, gözlerinizin işleyebileceği çok fazla bilgi vardır. En azından eminim ki, DAH soldaki ve sağdaki çocuğun birbirine olan bakışını göstermek istiyordu. Elbette okları açıkça görmemişti, yönleri görmüştü.
Kısaca, görsel olarak düz bir görüntü oluşturmak istiyorsanız - nesneleri arka plan ögelerine bağların.
Devam edelim — (dersin başında, Klein'in ilk örneğinde olduğu gibi) iki katmandan fazla katman bulunan örneklere geçelim. (Katmanların üstadı, Alex Webb'in çekiminde olduğu gibi) 3 farklı katmanın bulunduğu bir örnek inceleyelim:
 |
| © Alex Webb |
Bu, Webb'in en sevdiğim fotoğraflarından birisidir. İlk olarak, çekimdeki renkleri - gökyüzünün kırmızı-turuncu-mor tonu ile duvarın yumuşak yeşil-mavi tonunun karşı karşıya duruşunu seviyorum. Güzel bir ruh hali ve his meydana getirmektedir.
Daha sonra, çerçevenin sağında, bisikletin üzerinde duran ve kollarını tellerin üzerinden geçirmiş olan gençleri seviyorum. Beyaz havluları omuzlarından sarkarken Alex Webb'e meraklı bir şekilde bakıyorlar.
Daha sonra, çerçevenin solunda, çerçevenin soluna doğru bakan iki kadını görüyorsunuz. Kolları bağlı olan kadın sola bakarken kareli elbiseli kadın Webb'e doğru bakıyor.
Çerçevedeki (bana göre) en havalı kişi, çerçevenin sol üst köşesinde yer alan, bir elini dizinin üstüne koymuş ve diğer eli arkasında duran ve sola bakan adamdır. Ney baktığını merak ediyorum - belki bir spor etkinliği vardır.
Kompozisyonla ilgili olarak, 1. dersimiz olan üçgenlerde öğrendiğimiz üzere, bu üç bölge arasında hoş bir üçgen görebilirsiniz:
 |
| 1. Şekil: Hoş üçgen kompozisyona dikkat edin. |
1. şekilde de görebileceğiniz gibi, insanları özelliklerine göre numaralandırdım.
Birinci, çerçevede bize en yakında duran kişi.
İkinci, biraz daha uzakta duran iki kadın.
Üçüncü, çerçevede bize en uzakta duran kişi.
Adamı üçüncü kadını ikinci yapan nedir?
Evet, onları boylarından ayırabilirsiniz. Adam, çerçevedeki diğer kadınlardan daha kısadır - böylece onun daha uzakta olduğunu anlayabiliyorsunuz.
 |
| 2. Şekil: Arkadaki adam ile öndeki kadınlar arasındaki yükseklik farkına dikkat edin. Adam açıkça daha kısadır - bu da onun daha uzakta olduğunu anlamamızı sağlar. |
Bu fotoğrafta, üç derinlik seviyesi görebilirsiniz.
#1: En sağda, bize en yakın gençler: ön plan
#2: Sol ortadaki kadınlar: orta plan
#3: Sol üst köşedeki adam: arka plan
Bir kareye derinlik eklemenin - çerçevenin farklı bölümlerine inanlar yerleştirmekten ziyade - birden fazla yolu vardır. Webb'in yaptığı gibi, yansımaları da kullanabilirsiniz:
 |
| © Alex Webb |
Webb tarafından yapılan bu çekimde gördüğünüz gibi, çekimdeki tüm geometrik şekiller (parlak ve karanlık bölgeler) arasında boşluklar bulunmaktadır. Bu sayede gözler berber dükkanı ile (daha aydınlık olan) sokak arasında gezmektedir.
Sonuç
Bu makalede, izleyicilerin gözünü çerçevede yönlendirebilmek ve sahnenin aktif bir katılımcısı gibi hissetmeleri için fotoğrafta derinliği nasıl daha etkili kullanabileceğinizi göstermek istedik.
Fotoğrafların daha gizemli ve gerçeküstü görünmesi için fotoğrafçının (David alan Harvey gibi) fotoğrafı kasıtlı olarak nasıl düzleştirdiğine dair örnekler de verdik.
Artık, derinlik ve katman kullanımını deneyin ve bir fotoğrafın en önemli kısmı olan duygusal derinliği unutmayın. Kompozisyon ikinci sırada gelmektedir.
Kompozisyon hakkında daha fazla bilgi edinin
Aşağıda, sokak fotoğrafçılığı ve kompozisyon yazı dizisindeki tüm makaleler yer almaktadır:
Bu makaledeki tüm fotoğrafların telifi kendi sahiplerine aittir.
Bu makaledeki tüm fotoğrafların telifi kendi sahiplerine aittir.
© Eric Kim
Yorum Gönder
Makalemizle ilgili düşüncelerinizi yorum olarak paylaşabilirsiniz. Yorum yapmak için kayıt olmanız gerekmemektedir.