 |
| © Josef Koudelka / Magnum Photos / CZECHOSLOVAKIA. Slovakia. Zehra. 1967. Gypsies. |
Bu blogda, hakkında pek fazla konuşmadığım konulardan birisi, sokak fotoğrafçılığında kompozisyondur. Dürüst olmak gerekirse, söz konusu fotoğrafçılık olduğunda, fotoğrafçıların kompozisyon felsefeleri ile ilgilenmiyorum. Ancak bu konu, yine de dikkate alınması gereken bir konudur. Bu nedenle, Adam Marelli'den ilham alarak, sokak fotoğrafçılığında kompozisyonlarınızı nasıl geliştirebileceğinize dair bir yazı dizisi başlatmak istiyorum. Bu derslerin bir kısmı yeni olabilirken diğerleri benzer olabilir – ve ben, bu kompozisyon tekniklerini açıklamak için tarihin en iyi örneklerini (ara sıra kendi fotoğraflarımı da) kullanacağım.
Üçgenleri kullanmak, çerçeveyi doldurmak, denge eklemek ve fotoğrafa hareket katmak için en iyi kompozisyon tekniklerinden birisidir. (Bu makaleyi hazırlamama ilham veren Patrick Bryan'a da teşekkürler).
Josef Koudelka, Gypsies, “Skeleton boys”
 |
| © Josef Koudelka / Magnum Photos. Slovakia. Zehra. 1967. Gypsies. |
Josef Koudelka'nın, gelmiş geçmiş (ve halen yaşayan) en iyi fotoğrafçılardan birisi olduğunu düşünürüm. Çektiği fotoğraflar ham enerji doludur – aynı zamanda onları bir arada tutan güzel kompozisyonlar barındırır.
Koudelka, çok sayıda varlığın fotoğrafını çekerken – özellikle en hoş kitabı olan "Gypsies"te – kompozisyon oluşturmada genellikle üçgenlerden faydalanır.
Örneğin, üç çocuğun fotoğrafının çekildiği, göğüslerin içeriye çekildiği, ellerin dışarıya itildiği yukarıdaki fotoğrafa bir bakın. Korkuluklara benziyorlar ve kaburgaları biraz grotesk görünüyor – yaşayan iskeletlere benziyorlar. Fakat aynı zamanda, eğlenceli bir fotoğraftır – bunu bir gösteri ya da (kaslarım gelişmeden önce) bir esneme hareketi olarak yaptığım zamanları hatırlıyorum. Bu nedenle, fotoğraf her şeyden önce içerik açısından harikadır (fotoğraf gerçekten bir kesittir). Ve elbette, arkada bazı diğer çocukları da görebilirsiniz (kısa saçlı bir kız belli olmaktadır) – neler olup bittiğini anlamaya çalışıyorlar.
 |
| 1. şekil: 3 çocuğun birbirlerini nasıl dengelediğine dikkat edin. |
Birden fazla varlığın fotoğrafının çekiminde iyi çalışan bir diğer konu da üçün kullanımıdır. Halk kültüründe üç deyince aklınıza neler geliyor? 3 ayak, Üç Güzeller İndi Çaya, Gökten Üç Elma Düştü vs.
Her şeyden önce, Koudelka'nın yaptığı en önemli şey, 3 çocuk kullanmaktı – bu da mükemmel bir uyum içerisinde ve çerçeveyi harika bir şekilde doldurarak gerçekleşmişti. Daha yakından bakarsanız, çocukların kaburgalarında da yinelenen üçgenleri görebilirsiniz.
 |
| 2. şekil: Çocukların kaburgalarındaki tekrarlayan üçgen şekillerine dikkat edin. |
Ancak, burada durmayalım, çerçevede daha fazla üçgen arayalım.
 |
| 3. şekil: Çerçeve içindeki tüm üçgen şekillerine dikkat edin. |
Şimdi, şu soruyu kendinize sorabilirsiniz: Koudelka bunu bilinçli olarak mı yapmıştır?
"1. şekil"de üç çocuğun eşit aralıklarla yerleştirilmesinden kompozisyon oluşturma sezgisine sahip olduğu fark ediliyor. Ancak, "3. şekil"deki tüm küçük üçgenleri elde etmeye çalışıyor muydu? Kim bilir. Önemli olan, kompozisyonun sonuca ulaşmasıdır. Bazen kasıtlıdır – bazen değil. Her ne olursa olsun, kompozisyonun yanı sıra hikaye anlatımı açısından da güzel bir görüntü. Bu fotoğraf, Koudelka'nın en çok hoşuma giden fotoğraflarından birisidir, çünkü içeriğin güzel bir uyumu (çekimde neler oluyor) ve formu (kompozisyon) vardır.
Koudelka'nın bir başka çekimini inceleyelim:
Josef Koudelka, Gypsies, Reclining man
 |
| © Josef Koudelka / Magnum Photos / CZECHOSLOVAKIA. Slovakia. Rakusy. 1966. Gypsy. |
Koudelka'nın çalışmalarında, özellikle "Gypsies" projesinde (en sevdiğim kitaplardan biri) üçgenler yeniden ortaya çıkıyor.
Bu çekimde, yatağında normal bir şekilde uzanan bir insanı, mağrur bir şekilde bir çerçeveyi ve madeni bir parayı tutarken görüyorsunuz. Çekimin arkasındaki hikayenin tamamını bilmiyorum, ancak çerçevedeki kişinin yaşlı adamın gençliği olduğunu düşünüyorum – paradan emin değilim. Belki maddiyatın ya da gücün simgesidir. Ne olursa olsun, adamın etkileyici yüz ifadesini, sakin duruşunu ve mağrur bakışlarını beğendim.
 |
| Çekimdeki üç yüze dikkat edin. "Gerçek yüz" tepede, çizili yüz solda ve metal yüz sağda yer alıyor. |
Tekrar, bu çekimde iyi çalışan bir diğer konu da üç "ana nesne"nin kullanımıdır. Her şeyden önce, insan. İkincisi, çerçeve. Üçüncü dev bozukluktaki yüz (ya da her ne ise).
Bu üç görüntü arasında mükemmel bir denge bulunmaktadır ve bu üç konu çerçeveyi mükemmel bir şekilde doldurmaktadır. Ayrıca, bu fotoğrafta kullanılan üç yüz (yüzlerin tüm versiyonları; bir gerçek, bir resim ve bir metal), fotoğrafı olağanüstü hale getiriyor.
Josef Koudelka, Gypsies, 3 guys
 |
| © Josef Koudelka / Magnum Photos / CZECHOSLOVAKIA. Kadan. 1963. Gypsies. |
Koudelka ile ilgili son örneğin, üç Roman'ın (Kitaba adını veren "Çingene" terimi için doğru ifade) fotoğrafını çektiği bu fotoğraftır. Bu fotoğrafı birkaç nedenden dolayı seviyorum. Her şeyden önce, çekimin çerçevelenişini seviyorum. Koudelka'nın kapıdan yaptığı çekimi – içeri doğru bakışını ve içeride oturan adamların oluşturduğu dikdörtgensel çerçeveyi seviyorum.
 |
| Çekimdeki kapının ilk çerçevesine dikkat edin. |
Daha sonra, mükemmel bir üçgen oluşturacak şekilde yerleştirilmiş olan üç insanı seviyorum – üçü de farklı bir poz vermiş. Ortadaki rahat, bacakları öne doğru uzatılmış bir şekilde, öne doğru eğilmiş ve son derece rahat bir ifade ile duruyor. Soldaki adamın güzel bir yeleği ve kravatı ve son derece hoş bir şapkası var – ellerini düzgün bir şekilde önde bağlamış. Sağdaki adam, huysuz bir şekilde kendi soluna doğru yaslanmış bir şekilde, elini başına dayamış, ayaklarını bacak bacak üstüne atmış – genellikle yorgun ya da huysuz ya da bir şeyler düşünen insanların yaptığı şekilde duruyor.
 |
| Bir üçgen oluşturan üç insan. |
Bu bir kenara, aynı damanda fotoğraftaki güçlü dikey hatları da beğeniyorum – çekimdeki tekrar eden tüm "direkler" ve dikey çizgileri:
 |
| Çerçevenin ortasında ve çerçeveyi çevreleyen ve tekrarlayan tüm "direklere" dikkat edin. |
Bir kez daha, Koudelka'nın çekimdeki tüm dikey çizgileri kasıtlı olarak fotoğraflamaya çalıştığından emin değilim. Ancak, çekiminde üç kişiyi ve onları üçgen bir şekilde yerleştirmeyi kasıtlı olarak yaptığını düşünüyorum.
Alex Webb, Istanbul, Telephone booth
 |
| © Alex Webb / Magnum Photos / TURKEY. Istanbul. 2001.
|
Alex Webb de çalışmalarında üçgeni başarılı bir şekilde kullanan bir ustadır.
"Istanbul" adlı kitabındaki bu çekimde, üç farklı katman kullanmış: bize en yakında kalan sağdaki adam, orta alt kısımda ve görece uzakta kalan adam ve uzak arka planda, fotoğrafın üst kısmında yer alan güvenlik görevlisi. Bunların üçü bir üçgen oluşturuyor:
 |
| Çekimdeki üç ana konuya, birbirlerine göre derinliklerine ve birbirlerini bir üçgene tamamlayan konumlarına dikkat edin. |
Alex Webb, Istanbul, Kids playing with ball
Bir başka örneğe göz atalım:
Bu fotoğrafta hoşuma giden nokta, gerçeküstü görüntüsüdür. Her şeyden önce, yeterinde sıradan görünüyor: ortada bir çocuk topu havaya dikiyor. Fakat, fotoğrafın köşesinde, kafası fırlayan bir çocuk yer alıyor (kenarda sallanıyor gibi). Muhtemelen bu çocuk bir iple ya da benzeri bir şeyle sallanıyordu – ancak garip ve gerçeküstü bir sonuç ortaya çıkmış.
 |
| © Alex Webb / Magnum Photos / TURKEY. Istanbul. 2004.
|
Kompozisyon olarak fotoğrafa baktığımızda ise, Webb'in çerçeve içindeki tüm unsurları bir üçgen olarak birleştirmesinin iyi bir sonuç ortaya çıkardığını görüyoruz.
 |
| Çerçevedeki üç unsurun nasıl harika bir üçgen oluşturduğuna dikkat edin. |
Bence bu görüntüyü tamamlayan, üst köşede yer alan toptur. Topun orada olmadığını düşünün – fotoğraf sizde de biraz boş olmayacak mıydı?
 |
| Top olmadan dikkat dağıtıcı bir sonuç ortaya çıkıyor – çocuk sağ üst köşede nereye bakıyor? Önemli bir unsur çerçevede yer almıyor, ayrıca bir üçgen şekli meydana gelmiyor. |
Yeniden, bu fotoğrafın arkasındaki hikayeyi bilmiyorum. Fakat bildiğim şu ki, Webb (çekerken ya da rötuş sırasında) köşedeki topun önemli olduğunu fark etti. Ayrıca, köşede top olmadığında üçgen kompozisyonun yok olduğunu – çekimin boş kaldığını hissetti.
Alex Webb, Cuba, Woman and 3 dogs
Webb'den getireceğim son örnek, Küba'daki bu kadının ve etrafındaki üç köpeğin bu esrarengiz görüntüsüdür.
 |
| © Alex Webb / Magnum Photos / CUBA. Matanzas. 2008.
|
Bu fotoğrafta hoşuma giden şey, yumruğunu sıkarak göğsünün üstüne getiren kadının yüzündeki ifade ve ruh halidir. Ayrıca, giydiği kareli gömleğin deseni de fotoğrafa güzel bir doku ekliyor.
Üç köpeğe dikkat edersek – işlerin ilginçleştiği nokta da burasıdır. Öncelikle, hoş bir üçgen oluşturuyorlar:
 |
| Üç köpeğin oluşturduğu üçgen şekline dikkat edin. |
Ancak, daha da ilginç olanı, bir gerginlik hissi ekleyecek ve kadını farklı yönlere "çekecek" bir şekilde üç köpeğin de farklı yönlere bakmasıdır.
 |
| Üç köpek de ortadaki kadın üzerinde bir gerginlik hissi oluşturacak şekilde farklı yönlere bakmaktadır. |
3 farklı yöne bakan köpekler bana bir huzursuzluk ve gerilim hissi vermektedir. Bana, Romalılar döneminde ellerinden ve ayaklarından dört ata bağlanıp atların koşmasıyla birlikte vücudu parçalara ayrılan esirleri anımsatıyor. Webb'in bu fotoğrafı çekerken amaçladığı şeylerden birisinin de bu olduğunu zannetmiyorum, ancak yine de büyüleyici bir gerilim oluşturuyor.
David Alan Harvey, Cuba, Street scene
Üçgen kompozisyon dersi ile ilgili paylaşacağım son fotoğraf David Alan Harvey'den geliyor, benim favori renkli sokak fotoğraflarımdan birisi.
 |
| © David Alan Harvey / Magnum Photos / CUBA. Trinidad. 1998. Street scene.
|
İlk bakışta, son derece basit bir görüntü gibi geliyor. Köşeden, fotoğraftaki siyah köpeği işaret eden bir el çıkmış ve bir kız koşuyor. Minimalist bakış açısına göre son derece hoş bir görüntü – ve sadece üç unsur barındırıyor. Tekrar baktığımızda, üç unsurun bir üçgen oluşturduğunu görüyoruz.
 |
| Çekimde üç ana konu bulunduğuna dikkat edin. |
Ancak, bunu yüzlerce kat daha başarılı bir fotoğraf yapan şey, fotoğraftaki harika harekettir – göz, çerçeve içinde bir hareket halindedir. Öncelikle, köpeği işaret eden parmak, daha sonra köpeğin kıza doğru bakan hareketi ve soldaki ele doğru koşan kız. Sonsuz bir döngü oluşturup zihninizle oynamaktadır.
 |
| Bir çarkıfelek gibi, fotoğraftaki hareket hiç durmuyor. Canlı gibi. |
Son olarak, kompozisyonlarımda kullandığım üçgen formları ile ilgili bir fotoğraf paylaşacağım:
Eric Kim, Mumbai, 2012
 |
| Eric Kim, Mumbai, 2013 |
Bu, Mumbai ziyaretimde, arkadaşım Kaushal Parikh ile birlikte kalırken yaptığım çekimlerden birisi. KP ile dışarıda gezerken bu sahne ile karşılaştım. Bankta oturan bir çocuk, arkada bir adam (belki de dedesi) ve hemen üstlerinde asılı duran bir duvar resmi (kim olduğundan emin değilim, belki bir dini lider).
Çekim yaparken bu üç unsurun hepsini gördüm ve yaklaşık 5 farklı çekim yaptım. Bu, en iyi çekimimdi. Çekimde üç unsurun da insan oluşuna ancak aralarındaki farka dikkat edin. Ana konu erkek çocuk, daha sonra sağdaki yaşlı adam ve en üstteki resim.
 |
| Çekimde üç farklı insanı, genç çocuğu, yaşlı adamı ve duvardaki resmi bir arada nasıl yakaladığıma dikkat edin. |
Sonuç
Üçgenler sokak fotoğrafçılığında harika bir kompozisyon aracıdır. 3 konuya sahip olduğunuzda ve bunları çerçeve içinde eşit olarak dağıttığınızda harika çalışırlar. Her seferinde üç kişi olması zorunlu değildir, vücut uzuvlarını, nesneleri ya da hayvanları da kullanabilirsiniz.
Üçgenlerin kompozisyondaki en önemli işlevi ise izleyicilere verdiği denge duygusudur – ayrıca çerçeve içi harika bir şekilde doldurulur.
Bu nedenle, çekim sırasında ya da rötuş sırasında (bir fotoğrafı neden beğendiğinizi ya da beğenmediğinizi anlamaya çalışarak) üçgenleri kullanmayı deneyin. Çünkü, bazen oluşturduğumuz üçgenler kasıtlıdır – bazen kazara çekeriz. Ama günün sonunda, iyi bir çekimde işe yarayacaktır.
Kompozisyon hakkında daha fazla bilgi edinin
Bu makaledeki tüm fotoğrafların telifi kendi sahiplerine aittir.
Etiketler:
ipucu
sokak fotoğrafçılığı
|
Bu yazıları da okumak isteyebilirsiniz...
Yorum Gönder
Makalemizle ilgili düşüncelerinizi yorum olarak paylaşabilirsiniz. Yorum yapmak için kayıt olmanız gerekmemektedir.